Die Rol van die Wet

Die rol van die wet in die Bybel is sentraal tot die verstaan van die verhouding tussen God en die mens.  In die Ou Testament het die wet die morele, sosiale en godsdienstige riglyne gestel waaraan die Israeliete hul lewens moes onderwerp.  Die Wet as 'n Verbond het 'n ooreenkoms tussen God en die volk daar gestel waar hulle gehoorsaamheid aan die wet seëninge sou bring terwyl ongehoorsaamheid straf sou meebring.

In die Nuwe Testament, veral in briewe soos dié van Paulus (byvoorbeeld in Galasiërs en Romeine), word die Wet dikwels gesien as 'n "tugmeester" wat vooruitwys na die wederkoms van Christus.  Christus se volmaakte gehoorsaamheid aan die wet sowel as Sy offer aan die kruis, vervul die wet en bring 'n nuwe verbond wat gebaseer is op geloof eerder as voldoening aan die wet. 

Die wet speel 'n belangrike rol in die Bybelse narratief en is deur die geskiedenis van die Christelike teologie so verstaan en beklemtoon.

Die wet openbaar God se heilige karakter en Sy regverdigheid. Dit herinner mense aan die feit dat God volmaak is en dat dit ons strewe moet wees om in 'n verhouding met Hom te leef volgens Sy heiligheid. Dit roep ons dan ook op tot gehoorsaamheid vanuit ons dankbaarheid vir ons verlossing. Christus se wederkoms is die tyd wanneer Hy sal terugkeer om die wêreld ten volle te herstel en regverdigheid op die aarde te bring en die wet wys vooruit na hierdie toekomstige tydperk.

In die Ou Testament het die profete soos Jeremia en Esegiël voorspel dat daar 'n nuwe verbond sou kom, waar God Sy wet in die harte van mense sou skryf (Jeremia 31:31-34; Esegiël 36:26-27). Hierdie nuwe verbond is vervul in Christus se eerste koms en sal ten volle gerealiseer met Sy wederkoms.

In die profetiese boeke van die Ou Testament word daar gereeld gepraat van 'n toekomstige tyd wanneer die Messias sal kom om geregtigheid en vrede op aarde te vestig (Jesaja 9:6-7, Jesaja 11:1-5). Die koms en wederkoms van Christus is die vervulling van hierdie verwagtinge, waar Hy sal terugkeer om alles wat verkeerd is, reg te stel.

Die offers wat in die wet voorgeskryf was, het vooruit gewys na die finale offer van Christus aan die kruis. Hierdie offers was 'n herinnering aan die sonde van die volk en hul behoefte aan versoening. Met Christus se eerste koms is hierdie offers vervul in Sy offer aan die kruis, maar die wederkoms van Christus sal die finale manifestasie wees van die volmaakte versoening waar die effekte van die sonde heeltemal verwyder sal word en die volle verlossing van die mensdom en die skepping tot stand gebring sal word (Hebreërs 9:28).

Die wet wys vooruit na die dag van oordeel, wanneer Christus terugkom om die lewendes en die dooies te oordeel. Hierdie oordeel sal gebaseer wees op God se regverdigheid soos geopenbaar in die wet, en op ons verhouding persoonlik met Christus (Matteus 25:31-46, Openbaring 20:11-15).

Die wet lei ons in hoe ons in Sy teenwoordigheid moet lewe. Hierdie riglyne dien as 'n voorbeeld van hoe die lewe in die Koninkryk van God, wat by Christus se wederkoms ten volle gevestig sal word, moet lyk. Die nuwe hemel en nuwe aarde, waar Christus sal regeer sal gekenmerk word deur heiligheid, geregtigheid, en vrede – aspekte wat die wet probeer rig en beklemtoon.

Die Wet word in die Bybel gesien as 'n maatstaf van geregtigheid. Niemand kan egter volmaak aan die wet voldoen nie, en daarom openbaar die wet die behoefte aan verlossing deur genade. Daar is verskillende perspektiewe hoe hierdie begrip in die Bybel benader word. In die Ou Testament, spesifiek onder die Mosaïese verbond, is gehoorsaamheid aan die wet 'n voorwaarde vir God se seëninge. Die Israeliete is aangesê om die wet te gehoorsaam as 'n teken van hul verbond met God. Gehoorsaamheid aan die wet het die grondslag gevorm vir die verbondsverhouding met God, en die seëninge wat daarmee gepaard gegaan het. In Deuteronomium 28 word die seëninge vir gehoorsaamheid en die vloeke vir ongehoorsaamheid beskryf . Dit dui daarop dat gehoorsaamheid aan die wet 'n voorwaarde was vir God se seëninge.

In die Nuwe Testament, veral in die briewe van Paulus, word 'n ander perspektief gegee. Paulus maak dit duidelik dat redding nie gebaseer is op werke of die onderhouding van die wet nie, maar op geloof in Jesus Christus. Nadat 'n persoon deur geloof gered is, word gehoorsaamheid aan God se wil (wat die beginsels van die wet insluit) 'n gevolg van die transformasie wat plaasvind deur die Heilige Gees.  In Efesiërs 2:8-10 sê Paulus: "Want uit genade is julle gered, deur geloof, en dit nie uit julleself nie: dit is die gawe van God; nie uit die werke nie, sodat niemand mag roem nie. Want ons is Sy maaksels, geskape in Christus Jesus tot goeie werke wat God voorberei het, sodat ons daarin kan wandel." Hieruit blyk dit dat goeie werke en gehoorsaamheid aan God 'n gevolg is van redding, nie 'n voorwaarde daarvoor nie.

 Jesus het gesê dat Hy nie gekom het om die wet of die profete af te skaf nie, maar om dit te vervul (Mattheus 5:17). In hierdie vervulling word die wet in 'n nuwe lig gesien: dit is nou gesentreer in liefde en in die persoon van Christus. Gelowiges word dus geroep om die wet na te kom as 'n gevolg van hul verhouding met Christus, nie as 'n manier om 'n verhouding met God te verkry nie.

In die Nuwe Testament word daar dus nog steeds 'n rol aan die wet gegee, maar dit word verwoord binne die konteks van die liefde. Jesus het gesê dat die hele wet en die profete opgesom kan word in die twee gebooie om God en jou naaste lief te hê (Mattheus 22:37-40).  Die konteks van liefde verander die rol van die wet in 'n Christen se lewe fundamenteel deur die wet te transformeer van 'n stel rigiede reëls na 'n uitdrukking van 'n liefdevolle verhouding met God en medemens.

Hierdie verandering het manifesteer toe Jesus self gesê het dat die hele wet en die profete opgesom kan word in die gebod om God lief te hê met jou hele hart en om jou naaste lief te hê soos jouself (Matteus 22:37-40). In hierdie sin word die liefde die hoek waaruit die wet verstaan en beskou moet word. Die wet is nie langer net 'n stel voorskrifte nie, maar word dié manier waarop ons liefde vir God en vir ander uitdruk.  Wanneer 'n Christen dus die wet nakom uit 'n hart vol liefde, word die wet nie 'n las nie, maar 'n vreugdevolle manier om in die verhouding met God en ander te leef.

In die Nuwe Testament word ook beklemtoon dat redding deur genade vanuit ons geloof in Jesus Christus kom en nie deur die voldoening aan die wet nie (Efesiërs 2:8-9). Dit beteken dat die wet nie die middel is waardeur ons regverdig voor God staan nie, maar eerder 'n gids vir hoe ons as gelowiges moet leef. Liefde verander die wet van 'n stel vereistes om aan te voldoen tot 'n uitdrukking van ons reeds gevestigde verhouding met God.  Die wet dien dus as 'n manier om ons liefde vir God en ander te demonstreer, eerder as 'n manier om God se guns te verdien.

Jesus het gesê: "As julle My liefhet, sal julle my gebooie onderhou" (Johannes 14:15). Gehoorsaamheid aan die wet word in die konteks van liefde 'n natuurlike reaksie op ons liefde vir Christus.

Die Nuwe Testament leer ons verder ook dat die Heilige Gees die liefde van God in ons harte uitstort (Romeine 5:5) en dat die Gees ons lei in die waarheid, insluitend hoe ons die wet moet uitleef (Johannes 16:13). Liefde, wat deur die Heilige Gees in ons gewerk word, stel ons daarom in staat om die wet nie bloot na buite na te kom nie, maar vanuit ons innerlike transformasie.  Die Heilige Gees help ons dus om die wet te vervul deur ons in liefde te lei, sodat ons nie net die letter van die wet volg nie, maar ook veral die gees daarvan.

Wanneer die wet deur die lens van liefde beskou word, sien ons dit as 'n spieël wat ons nie net op ons tekortkominge wys nie, maar ook op ons behoefte aan God se genade en liefde. Die wet word daarom 'n instrument wat ons help om meer liefdevol te word, eerder as 'n koue maatstaf wat ons tekortkominge blootlê.

Wanneer liefde die dryfveer agter ons morele dade is, word die wet 'n manier om ons liefde vir God en ander uit te leef. Ons nakoming van die wet is dan uit 'n opregte begeerte om aan ander goed te doen.  Hierdie verandering maak die wet nie minder belangrik nie, maar eerder meer betekenisvol as 'n lewende uitdrukking van liefde in die Christen se daaglikse lewe.